پایش خواب ساعت هوشمند + آموزش

خواب یکی از مهم‌ترین عناصر حفظ سلامت جسمی و روحی انسان است. خواب باکیفیت تأثیر مستقیم بر تمرکز، حافظه، سطح انرژی و حتی سیستم ایمنی بدن دارد. در سال‌های اخیر، با پیشرفت فناوری‌های پوشیدنی، ساعت‌های هوشمند توانسته‌اند به ابزارهایی مفید برای پایش کیفیت خواب تبدیل شوند. اما پایش خواب ساعت هوشمند چگونه کار می‌کند؟ این مقاله به بررسی عملکرد این فناوری و تأثیر آن بر بهبود کیفیت خواب می‌پردازد.

پایش وضعیت خواب ساعت هوشمند

پایش خواب فرآیندی است که طی آن اطلاعاتی درباره مدت ‌زمان خواب، کیفیت خواب، مراحل مختلف خواب (مانند خواب عمیق و سبک) و همچنین اختلالات احتمالی خواب جمع‌آوری می‌شود. ساعت‌های هوشمند با استفاده از حسگرهای مختلف زیستی، این داده‌ها را ثبت کرده و با ارسال داده­های به دست آمده به گوشی تلفن همراه و تحلیل آن با استفاده از نرم‌­افزار پایش خواب به کاربران در بهبود کیفیت خواب کمک می‌کنند. البته دقت ردیابی خواب توسط ساعت هوشمند مختلف متفاوت بوده و به عوامل زیادی بستگی دارد، اما داده­های آن می­تواند برای بررسی روند خواب توسط یک متخصص نیز بسیار مفید باشد.

نحوه عملکرد پایش کیفیت خواب با ساعت هوشمند

همانطور که قبلا اشاره کردیم، ساعت‌های هوشمند از ترکیبی از حسگرهای زیستی و حتی اخیرا الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای پایش خواب استفاده می‌کنند. این فناوری‌ها شامل موارد زیر هستند:

۱. حسگرهای حرکتی (ژیروسکوپ و شتاب‌سنج)

یکی از اصلی‌ترین روش‌های بالا بردن کیفیت خواب با ساعت هوشمند یا همان پایش خواب ساعت هوشمند، استفاده از حسگرهای حرکتی مانند ژیروسکوپ و شتاب‌سنج (به ترتیب برای حرکت­های زاویه­ای و خطی) است. این حسگرها میزان حرکت دست یا بدن کاربر را در طول شب ثبت می‌کنند. بر اساس این داده‌ها، دستگاه می‌تواند تشخیص دهد که فرد در حال خواب سبک، خواب عمیق یا بیداری است.

۲. حسگر ضربان قلب

بسیاری از ساعت‌های هوشمند دارای حسگر نوری ضربان قلب هستند که تغییرات ضربان قلب را در طول خواب بررسی می‌کنند. معمولا در خواب عمیق، ضربان قلب کاهش می‌یابد و در خواب سبک ضربان قلب متغیرتر است. ساعت‌های هوشمند با تحلیل این تغییرات می‌توانند مراحل مختلف خواب را شناسایی کنند.

۳. اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون

از دیگر امکانات ساعت هوشمند می‌توان به قابلیت اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون نیز اشاره کرد. کاهش سطح اکسیژن خون می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات تنفسی مانند وقفه تنفسی در خواب باشد.

۴. تحلیل صدای کاربر و محیط، دما و میزان نور

برخی از ساعت‌های هوشمند یا اپلیکیشن‌های متصل به آن‌ها می‌توانند از میکروفون داخلی برای ثبت صداهای شبانه استفاده کنند. این قابلیت به تشخیص خرخر کردن یا سایر صداهای غیرعادی در خواب کمک می‌کند که ممکن است نشانه‌ای از اختلالات خواب باشند. همچنین بررسی دما و میزان نور محیط می­تواند شرایط محیطی ایده­آل برای داشتن خواب بهتر را بررسی کند که دیگر امکان پایش خواب ساعت هوشمند محسوب می‌شود.

۵. الگوریتم‌های پایش خواب

در پایش خواب ساعت هوشمند، داده‌های جمع‌ آوری ‌شده توسط حسگرهای مختلف، توسط الگوریتم‌های پیشرفته تحلیل می‌شوند. این الگوریتم‌ها با مقایسه داده‌های فعلی کاربر با الگوهای خواب شناخته ‌شده، می‌توانند کیفیت خواب را ارزیابی کرده و توصیه‌هایی برای بهبود آن ارائه دهند. البته این الگوریتم­ها طی سال­های اخیر با افزایش دقت سنسور­ها و افزایش پیچیدگی و دقت نرم ­افزاری و پیشرفت­های چشمگیر هوش مصنوعی، روز به روز نتایج بهتر و دقیق­تری ارائه می­دهند.

مراحل خواب و نحوه تشخیص آن‌ها

خواب انسان شامل چندین مرحله است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. امکانات مربوط به  پایش خواب ساعت هوشمند قادر به شناسایی این موضوع با رویکردهای زیر هستند:

۱. خواب سبک (NREM 1 & NREM 2)

در مرحله­ی اول بدن شروع به استراحت می‌کند، اما هنوز در برابر تحریکات محیطی حساس بوده با حرکات چشم آهسته شناخته می­شود. این مرحله در واقع مرز بین بیداری و خواب بوده و فعالیت عضلانی بدن در این مرحله آرام می­باشد. این مرحله معمولا زمانی اتفاق میفتد که فرد در حال گوش دادن موسیقی با هندزفری یا تماشای تلویزیون باشد.

مرحله­ی دوم اولین مرحله­ی واقعی خواب NREM بوده و بیداری به راحتی مرحله­ی قبل اتفاق نمی­افتد. در این مرحله حرکات آهسته چشمی قطع شده، تنفس و ضربان قلب منظم­تر می­شود و دمای بدن کاهش می‌یابد. معمولا نیمی از کل خواب در این مرحله سپری می­شود. ساعت‌های هوشمند این دو مرحله را از طریق حرکات کم و تغییرات جزئی در ضربان قلب شناسایی می‌کنند.

۲. خواب عمیق (NREM 3)

این مرحله مهم‌ترین بخش خواب برای بازسازی بدن است. در این مرحله، ضربان قلب و تنفس کندتر می‌شوند، فشار خون کاهش یافته، عضلات شل شده و حرکات بدن به حداقل می‌رسد. بیداری در این مرحله به سختی اتفاق افتاده و بیدار کردن فرد نیز دشوار خواهد بود. ساعت‌های هوشمند با تشخیص کاهش حرکت و ضربان قلب و کاهش عکس­العمل به سر و صدای محیط، این مرحله را شناسایی می‌کنند.

۳. خواب REM (حرکت سریع چشم)

این مرحله مربوط به خواب دیدن و پردازش اطلاعات در مغز است و به عنوان خواب فعال یا خواب متناقض شناخته می­شود. در این مرحله، ضربان قلب سریعتر و متغیرتر و فعالیت مغز بیشتر شده، فشار خون افزایش یافته و حرکت چشم­ها به سرعت اتفاق می­افتد، اما بدن تقریباً بی‌حرکت می‌ماند. برخی ساعت‌های هوشمند با تحلیل تغییرات ضربان قلب و الگوهای حرکتی، این مرحله را شناسایی می‌کنند.

چرخه­ی خواب در این مراحل معمولا چهار یا پنج بار تکرار می­شود و در چرخه­های بعدی طول خواب REM افزایش می­یابد. پایش خواب ساعت هوشمند تمام این مراحل را ثبت می‌کند.

مزایای استفاده از پایش خواب ساعت هوشمند

پایش خواب ساعت هوشمند مزایای بسیاری برای کاربران دارد که عبارت‌اند از:

۱. درک بهتر الگوی خواب

یکی از مهم‌ترین مزایای پایش خواب ساعت هوشمند، آگاهی بیشتر درباره کیفیت خواب و شناسایی الگوهای خواب نامناسب است. کاربران می‌توانند ببینند که چقدر خواب عمیق دارند و چه زمانی از شب بیدار می‌شوند.

۲. بهبود کیفیت خواب

با استفاده از داده‌های پایش وضعیت خواب ساعت هوشمند، کاربران می‌توانند تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند تا خواب بهتری داشته باشند. مثلاً ممکن است متوجه شوند که استفاده از تلفن همراه قبل از خواب یا مصرف کافئین باعث کاهش کیفیت خوابشان می‌شود.

۳. شناسایی مشکلات خواب

برخی از ساعت‌های هوشمند می‌توانند مشکلاتی مانند وقفه تنفسی در خواب را شناسایی کنند. اگر فردی به ‌طور مداوم کیفیت خواب پایینی را تجربه کند، این داده‌ها می‌توانند او را تشویق کنند که به پزشک مراجعه کند.

۴. تعداد بیداری­‌ها

پایش خواب ساعت هوشمند، تعداد دفعات بیداری را نیز ثبت می‌کند. درواقع ساعت­­های هوشمند می‌توانند تعداد دفعات بیدار شدن را تشخیص دهند تا از میزان پراکندگی خواب خود مطلع شوید.

۵. تنظیم زنگ بیداری هوشمند

بسیاری از ساعت‌های هوشمند دارای قابلیت زنگ بیداری هوشمند هستند که کاربر را در مناسب‌ترین مرحله خواب (معمولاً خواب سبک) بیدار می‌کنند تا احساس خستگی کمتری داشته باشد.

محدودیت‌های پایش خواب در ساعت هوشمند

پایش خواب ساعت هوشمند، علاوه بر مزایا، محدودیت‌هایی هم دارد که عبارت‌اند از:

۱. دقت اندازه‌گیری

اگرچه ساعت‌های هوشمند می‌توانند داده‌های مفیدی از روند خواب ارائه دهند، اما دقت آن‌ها به اندازه دستگاه‌های پزشکی پیشرفته مطالعه خواب نیست.

۲. تأثیر موقعیت قرارگیری ساعت

دقت سنجش خواب به نحوه قرارگیری ساعت روی دست و تماس آن با پوست بستگی دارد. اگر ساعت شل باشد یا به درستی روی مچ بسته نشود، ممکن است داده‌های نادرستی ثبت شود.

۳. مصرف باتری

پایش خواب معمولا نیازمند روشن بودن حسگرهای مختلف در طول شب است که ممکن است باعث مصرف زیاد باتری شود. برخی از کاربران ممکن است نیاز داشته باشند قبل از خواب ساعت خود را شارژ کنند.

روش استفاده از پایش خواب در ساعت هوشمند هایلو

برای فعال‌سازی قابلیت پایش خواب در ساعت‌های هوشمند هایلو، ابتدا به فروشگاه اپلیکیشن گوشی خود (Google Play برای اندروید یا App Store برای iOS) مراجعه کرده و برنامه Haylou Fun را دانلود و نصب کنید. پس از نصب و روشن کردن ساعت هوشمند، برنامه را باز کرده و یک حساب کاربری جدید ایجاد کنید (اگر از قبل حساب کاربری داشتید و نیاز به بازیابی اطلاعات قبلی خود داشتید حتما از گزینه فراموشی رمز عبور استفاده کنید). برای این کار، ایمیل و رمز عبور خود را وارد کرده و مراحل ثبت‌نام را تکمیل نمایید.

بلوتوث گوشی خود را فعال کنید. در برنامه Haylou Fun، در قسمت بالا سمت راست علامت + را انتخاب کرده و گزینه Add Device  را انتخاب کنید. گروه و سپس مدل ساعت خود را از لیست موجود انتخاب کرده و دستورالعمل‌های نمایش داده شده را برای همگام­ سازی دنبال نمایید.

پس از اتصال موفقیت‌آمیز، در صفحه اصلی (Home) اپ هایلو فان، در قسمت Sleeping و با انتخاب آن می­توانید به جزئیات اطلاعات خواب خود دسترسی پیدا کنید. با مراجعه به تب Mine و انتخاب Settings، در قسمت Third party service می­توانید داده­های سلامت و ورزشی خود را با سرویس­هایی مانند Google Fit در قسمت Google Health یا اپ­هایی مانند Strava برای آنالیز بیشتر به اشتراک بگذارید.

نکته پایانی

باید توجه کنید که برای پایش وضعیت خواب ساعت هوشمند باید ساعت در زمان خواب بر روی مچ شما باشد تا سنسورهای ساعت بتوانند داده‌­های سلامت شما را ضبط و به نرم افزار گوشی ارسال کنند. همچنین مطمئن شوید که Firmware ساعت و برنامه Haylou Fun در ساعت‌های هوشمند هایلو به آخرین نسخه به‌ روز رسانی شده باشند تا از عملکرد بهینه و دقت بیشتر در پایش خواب بهره‌مند شوید.