برندها
آموزش و عیب‌یابی
آیا شارژ گوشی از شب تا صبح ضرر دارد؟
ژوئن
این سوال که آیا شارژ گوشی از شب تا صبح برای مدت طولانی مضر است یا خیر، یکی از رایج‌ترین دغدغه‌های کاربران گوشی‌های هوشمند به شمار می‌رود. هر روزه میلیون‌ها نفر گوشی‌های خود را قبل از خواب به شارژر متصل می‌کنند و صبح روز بعد آن‌ها را جدا می‌کنند. اما آیا این عادت به مرور زمان به باتری گوشی آسیب می‌رساند؟ برای یافتن پاسخ این سوال لازم است تا نگاهی دقیق‌تر به فناوری باتری‌های مدرن و باورهای رایج در این زمینه داشته باشیم.
باورهای رایج در مورد شارژ شبانه گوشی
در طول سال‌ها، باورهای مختلفی در مورد نحوه صحیح شارژ کردن گوشی‌های موبایل شکل گرفته است. برخی از این باورها عبارتند از:
– شارژ بیش از حد باتری مضر است: این باور از دوران باتری‌های نیکل-کادمیومی و نیکل-متال هیدریدی نشات می‌گیرد. این نوع باتری‌ها دارای حافظه باتری بودند و اگر قبل از تخلیه کامل شارژ می‌شدند، ظرفیت آن‌ها به مرور زمان کاهش می‌یافت. همچنین، شارژ بیش از حد می‌توانست منجر به گرم شدن بیش از حد و آسیب به باتری شود.
– باید اجازه داد باتری کاملا خالی شود: این باور نیز به مشکلات حافظه باتری در نسل‌های قدیمی‌تر باتری‌ها بازمی‌گردد. تصور می‌شد که تخلیه کامل باتری به حفظ ظرفیت آن کمک می‌کند.
– شارژ کردن گوشی در فواصل کوتاه مدت به باتری آسیب می‌رساند: برخی افراد معتقدند که وصل و جدا کردن مکرر گوشی از شارژر برای باتری مضر است و بهتر است اجازه داده شود تا باتری به درصد پایین‌تری برسد و سپس به طور کامل شارژ شود.
فناوری باتری‌های مدرن: لیتیوم-یون
اکثر قریب به اتفاق گوشی‌های هوشمند امروزی از باتری‌های لیتیوم-یونی (Li-ion) یا لیتیوم-پلیمری (Li-Po) استفاده می‌کنند. این نوع باتری‌ها دارای ویژگی‌هایی شامل ظرفیت شارژ مشخص، محدودیت تعداد چرخه شارژ (معمولا بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ چرخه کامل)، حساسیت به دما و ولتاژ بالا و مدیریت شارژ از طریق مدارهای هوشمند داخلی بوده و نسبت به نسل‌های قبلی خود مزایای متعددی دارند، از جمله:
– عدم وجود حافظه باتری: باتری‌های لیتیوم-یونی نیازی به تخلیه کامل قبل از شارژ مجدد ندارند و شارژ کردن آن‌ها در هر زمان و در هر سطحی از شارژ آسیبی به ظرفیت آن‌ها وارد نمی‌کند.
– چگالی انرژی بالا: این باتری‌ها در مقایسه با وزن و حجم خود، انرژی بیشتری را ذخیره می‌کنند.
– نرخ تخلیه خودکار پایین: باتری‌های لیتیوم-یونی در صورت عدم استفاده، شارژ خود را به آرامی از دست می‌دهند.
– مکانیسم‌های محافظتی در گوشی‌های هوشمند مدرن
تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند به خوبی از محدودیت‌ها و ویژگی‌های باتری‌های لیتیومی آگاه هستند. به همین دلیل، سیستم‌های مدیریت باتری (Battery Management Systems – BMS) پیشرفته‌ای را در دستگاه‌های خود تعبیه می‌کنند. این سیستم‌ها وظایف مهمی را بر عهده دارند، از جمله:
– جلوگیری از شارژ بیش از حد: هنگامی که باتری به 100% شارژ می‌رسد، BMS به طور خودکار جریان ورودی را قطع می‌کند. بنابراین، حتی اگر گوشی برای مدت طولانی به شارژر متصل بماند، باتری بیش از حد شارژ نخواهد شد و آسیبی نخواهد دید.
– جلوگیری از تخلیه بیش از حد: BMS همچنین از تخلیه باتری به سطوح بسیار پایین که می‌تواند به سلول‌های باتری آسیب برساند، جلوگیری می‌کند. هنگامی که شارژ باتری به سطح بحرانی می‌رسد، گوشی به طور خودکار خاموش می‌شود.
– مدیریت دما: دما یکی از عوامل مهم در طول عمر باتری‌های لیتیوم-یونی است. BMS به طور مداوم دمای باتری را نظارت می‌کند و در صورت افزایش بیش از حد دما، فرآیند شارژ را متوقف می‌کند تا از آسیب دیدن باتری جلوگیری کند.
– بهینه‌سازی سرعت شارژ: BMS با توجه به وضعیت باتری، کابل شارژر و آداپتور شارژ، سرعت شارژ را تنظیم می‌کند تا فرآیند شارژ در بهینه‌ترین حالت ممکن انجام شود.
آیا شارژ شبانه واقعا مضر است؟
با توجه به فناوری باتری‌های لیتیوم-یونی و لیتیوم-پلیمری و سیستم‌های مدیریت باتری پیشرفته در گوشی‌های هوشمند مدرن، شارژ کردن گوشی در طول شب به طور کلی مضر نیست البته بهتر است به یک عادت دائمی تبدیل نشده و هر شب انجام نشود. هنگامی که باتری به 100% می‌رسد، فرآیند شارژ متوقف می‌شود و گوشی دیگر جریان الکتریکی دریافت نمی‌کند. در واقع، گوشی شما پس از تکمیل شارژ، انرژی بسیار کمی مصرف می‌کند تا سطح 100% را حفظ کند.
در برخی برندها مثل اپل، سامسونگ یا شیائومی، حتی قابلیتی به نام شارژ تطبیقی یا (Optimized Battery Charging) وجود دارد که براساس الگوی خواب کاربر، شارژ را تا حدود 80% نگه می‌دارد و درست پیش از بیدار شدن کاربر، آن را به 100% می‌رساند. این کار باعث کاهش زمان ماندن در حالت شارژ کامل می‌شود تا سلامت باتری در طولانی مدت دچار مشکل نشود. در حالت کلی، شارژ بیش از حد (Overcharging) در گوشی‌های مدرن رخ نمی‌دهد، زیرا سیستم‌های ایمنی داخلی از این اتفاق جلوگیری می‌کنند. با این حال باید توجه داشت که ماندن طولانی‌مدت باتری در حالت شارژ 100% و دمای بالا می‌تواند در طولانی‌مدت عمر باتری را کاهش دهد.
عوامل موثر بر طول عمر باتری
اگرچه شارژ شبانه به خودی خود آسیب جدی به باتری وارد نمی‌کند، اما عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند بر طول عمر باتری گوشی شما و کم شدن شارژ گوشی از شب تا صبح تاثیر بگذارند:
– دمای بالا: قرار گرفتن گوشی در معرض دمای بالا (چه در حین شارژ و چه در حالت استفاده) می‌تواند به مرور زمان ظرفیت باتری را کاهش دهد. سعی کنید گوشی خود را در محیطهای خنک نگهداری کنید و از قرار دادن آن در معرض نور مستقیم خورشید یا منابع گرمایی و محیطهای گرم (مانند داشبرد ماشین در تابستان، نزدیک وسایل گرمایشی در زمستان یا زیر بالش در زمان خواب) اجتناب کنید.
– استفاده از شارژرها و کابلهای غیراستاندارد: استفاده از شارژرهای بی‌کیفیت و غیراستاندارد که ولتاژ و جریان مناسبی را ارائه نمی‌دهند یا کابلهای غیر استاندارد که ولتاژ و جریان را به صورت دائمی نمیتوانند حفظ کنند، می‌تواند به باتری آسیب برساند. همواره از شارژر و کابل اصلی گوشی یا شارژرهای معتبر و دارای گواهینامه‌های لازم استفاده کنید.
– شارژ سریع بیش از حد: اگرچه فناوری شارژ سریع بسیار مفید است، اما استفاده مداوم و طولانی مدت از آن می‌تواند به مرور زمان بر سلامت باتری تاثیر بگذارد. در صورت عدم نیاز فوری، می‌توانید از شارژرهای معمولی با سرعت پایین‌تر استفاده کنید.
– چرخههای شارژ: هر باتری لیتیوم-یونی دارای تعداد محدودی چرخه شارژ کامل است (از 0% به 100%). هر بار شارژ کردن گوشی، حتی به میزان کم، بخشی از این چرخه را مصرف می‌کند. با این حال سیستم‌های مدیریت باتری طوری طراحی شده‌اند که این چرخه‌ها بهینه مصرف شوند و کاربران نیازی به نگرانی بیش از حد در این مورد ندارند.
بهترین روش‌های شارژ کردن گوشی
با در نظر گرفتن موارد فوق، بهترین روش‌ها برای حفظ سلامت باتری گوشی عبارتند از:
– نگه داشتن سطح شارژ بین 20% تا 80%: بسیاری از متخصصان معتقدند که نگه داشتن سطح شارژ باتری در این بازه می‌تواند به افزایش طول عمر آن و افزایش تعداد چرخههای شارژ کمک کند. نیازی نیست که همیشه منتظر بمانید تا باتری کاملا خالی شود و یا آن را به طور کامل شارژ کنید. این مورد در بعضی از گوشی‌های جدید بطور خودکار در تنظیمات آن‌ها ست شده تا به این سوال که “چرا شارژ گوشی از یه حدی بالاتر نمیره” پاسخ داده باشد.
– اجتناب از دمای بالا: گوشی خود را در محیطهای خنک نگه دارید و از شارژ کردن آن در دماهای بالا خودداری کنید.
– استفاده از شارژر و کابل اصلی یا شارژر و کابلهای معتبر: همواره از شارژر و کابل شارژ اصلی گوشی یا محصولات با کیفیت و دارای استانداردهای لازم استفاده کنید. محصولات اصلی برندهای معتبر، دارای گواهیهای مورد تایید تولیدکنندهی گوشی تلفن همراه و گارانتی معتبر میباشند.
– جدا کردن گوشی پس از شارژ کامل: اگرچه سیستم‌های مدیریت باتری از شارژ بیش از حد جلوگیری می‌کنند، اما برخی کاربران ترجیح می‌دهند پس از رسیدن شارژ به 80% تا 100%، گوشی را از شارژر جدا کنند. این کار اجباری نیست، اما می‌تواند احتیاط بیشتری باشد. همچنین برخی شارژرها و پاوربانکها دارای قابلیت قطع خودکار با کاهش جریان شارژ به مقدار حداقلی بوده و همچنین برخی محصولات مانند تبدیلهای تایمردار یا چندراهیهای هوشمند جهت جلوگیری از شارژ بعد از مدت مشخص در بازار موجود میباشد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، باید گفت که شارژ کردن گوشی از شب تا صبح به طور کلی برای باتری‌های لیتیوم-یونی مدرن مضر نیست اما جهت افزایش طول عمر باتری توصیه نمیشود. هرچند که سیستم‌های مدیریت باتری پیشرفته از شارژ بیش از حد، تخلیه بیش از حد و افزایش دمای بیش از حد جلوگیری می‌کنند، با این حال برای افزایش طول عمر باتری گوشی خود، بهتر است به عواملی مانند دما، نوع شارژر و تا حدودی، سطح شارژ توجه کرده و باتری گوشی خود را با روشهایی مانند جدا کردن به موقع، استفاده از شارژر دارای قابلیت قطع اتوماتیک، تبدیل تایمر دار یا چندراهی برق هوشمند دائما تا 100% شارژ نکنید. با رعایت این نکات ساده، می‌توانید برای مدت طولانی‌تری از باتری سالم گوشی خود لذت ببرید.