رم DDR5؛ سریعترین نسل رم کامپیوتر

معرفی رم DDR5

DDR خود مخفف Double Data Rate است. این عبارت به این معنی­ است که بر خلاف رم­‌های SDR که در هر بار ارسال دیتا یک بسته ارسال می­‌کردند، در حافظه‌های DDR دو بسته به صورت همزمان ارسال می‌­شود که باعث دو برابر شدن سرعت می­‌گردد. حال تکنولوژی DDR به خودی خود طی سال­‌های اخیر رفته رفته پیشرفت نموده که در نهایت منجر به افزایش سرعت این نوع ماژول­‌ها می‌­شود و ما نسخه‌­های بعدی آن را با عنوان DDR2 الی DDR5 می‌شناسیم.

البته موضوع مد نظر این مطلب، درک مشخصات کلی ماژول­‌های استفاده شده به عنوان رم کامپیوتر معمول دسکتاپ و لپتاپ است، بدین جهت به حافظه­‌های مورد استفاده در کارت­‌های گرافیک از جمله حافظه­‌های GDDR6 ، GDDR6X و HBM اشاره نخواهیم کرد. در ادامه به مقایسه­‌ی حافظه­‌های DDR3، DDR4 و عضو جدید این خانواده یعنی DDR5 به عنوان حافظه­‌های روزمره در کامپیوترهای موجود می‌­پردازیم. همچنین بهتر است اشاره کنیم که نوعی از حافظه DDR با عنوان LPDDR با مصرف انرژی پایین‌تر معمولا در تلفن­‌های همراه و دستگاه­‌هایی از این قبیل یافت می­‌شود.

مقایسه رم­‌های  DDR3 ،DDR4 و DDR5

همانطور که اشاره شد، عملکرد حافظه­‌های DDR نسل به نسل شاهد افزایش عملکرد قابل توجهی است. برای مثال پهنای باند می­‌تواند تقریبا از یک نسل به نسل دیگر دو برابر شود، در حالی که ولتاژ دچار کاهش نیز شده است.

شاخص­‌های معمول که همگی هنگام خرید رم به آن توجه می­‌کنیم، بعد از اطمینان از نوع حافظه و حجم آن که در انتها بدان اشاره خواهد شد، فرکانس ماژول است که نشان­ دهنده تعداد دستورهایی است که توسط این قطعه در هر ثانیه اجرا می­‌شود.  این شاخص رفته رفته تا قبل از رسیدن نسل بعد افزایش می­‌یابد، اما با تغییر نسل بسیاری از مشخصات به طور همزمان تغییر می­‌کنند. برای مثال در حال حاضر حافظه­‌های DDR4 با فرکانس 2133 الی 3200 مگاهرتز و حتی مدل‌­های قابل اوورکلاک به فرکانس‌­های بالاتر موجود است که باید با توجه به فرکانس ساپورت شده توسط کامپیوتری که قرار است رم مد نظر روی آن نصب شود، انتخاب گردد. ضمنا بهتر است یادآور شویم که بر روی برخی از رم‌­های موجود، پهنای باند به جای فرکانس ذکر می‌­شود، برای مثال عدد 12800 به معنای فرکانس 1600 یعنی 8 برابر فرکانس است.

قابل ذکر است که DDR5 می‌تواند در سرعت کلاک پایه خود نرخ داده‌ای تا سقف ۶.۴ گیگابیت بر ثانیه داشته باشد، که دو برابر DDR4 با ۳.۲ گیگابیت بر ثانیه است که همانند نسل‌های قبل، با افزایش فرکانس طی نسل، این مقدار از عدد مذکور نیز فراتر خواهد رفت.

شاخص بعدی که معمولا به صورت CL بر روی رم ذکر می­‌شود، میزان تاخیر رم است که مقادیر کمتر آن به معنای سرعت بالاتر رم خواهد بود، اما این شاخص با آمدن نسل­‌های جدیدتر بالا می­‌رود، بدین علت که میزان تاخیر در مقایسه با افزایش فرکانس آنقدر عدد بزرگی نیست که جلوی افزایش سرعت رم را بگیرد و یا حتی تغییر محسوسی به خصوص برای استفاده‌های روزمره ایجاد کند.

با اینکه فرکانس رم نسل به نسل افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌­کند، ولتاژ کاری هر نسل نسبت به نسل قبل دچار کاهش شده و باعث کاهش میزان مصرف انرژی و دمای تراشه می‌شود تا بتوان به سرعت­‌های بالاتری دست پیدا کرد. برای مثال رم‌­های DDR4 دارای ولتاژ پایه 1.2 ولت هستند که در صورت ساپورت نمودن ماژول، برای مثال در سرعت 3200 مگاهرتز به 1.35 ولت افزایش می­‌یابد. اما با تغییر به نسل DDR5 علاوه بر افزایش فرکانس به مقادیر بالاتر که در حالت پایه 4800 مگاهرتز است، ولتاژ پایه به 1.1 تغییر خواهد کرد که باعث خنک­تر شدن تراشه جدید و بهبود مصرف آن می‌­شود که مخصوصا برای دستگاه‌­هایی مانند لپتاپ‌­ها و سرورها پیشرفت بزرگی محسوب می‌­گردد.

شاید مهم­ترین شاخصی که باید مدنظر قرار بگیرد، میزان حجم حافظه رم باشد؛ چرا که معمولا حافظه بیشتر تغییر عملکرد بیشتری را ایجاد می­‌کند. با تغییر نسل و بهبود تکنولوژی تولید آن، امکان تولید حافظه­‌های چگال‌­تری میسر می‌شود، که باعث افزایش ظرفیت حافظه­‌ها با تغییر نسل­‌ها خواهد شد. برای مثال ماژول‌های DDR5  از چیپ‌هایی با چهار برابر چگالی موجود در DDR4 پشتیبانی می‌کنند، که باعث می‌شود هر کدامشان بتوانند تا 128 گیگابایت حافظه داشته باشند!

در پایان بهتر است اشاره شود که برای استفاده از حداکثر پهنای باند روی یک کامپیوتر دسکتاپ (غیر سرور یا ورک استیشن) و یا لپتاپ، بهتر است از دو ماژول رم کاملا مشابه به صورت دو کاناله (Dual Channel) استفاده شده و در صورت امکان نصب 4 ماژول روی مادربورد و موجود بودن دو ماژول رم، از اسلات­‌های Primary مذکور در دفترچه مادربرد که معمولا به صورت یکی در میان و در بسیاری از موارد دارای رنگی متفاوت از اسلات‌­های Secondary هستند استفاده شود (در برخی از موارد با رنگ­‌های متفاوت، اسلات­‌های خاکستری).