اینترنت اشیا؛ افقی روشن برای کاهش آلودگی هوا

 

هوا یکی از پنج عنصر ضروری (هوا، آب، غذا، گرما و نور) برای ادامه زندگی انسان است؛ زیرا هر فرد روزانه نزدیک به ۲۲ هزار بار تنفس می‌کند و به ۱۵ کیلوگرم هوا در روز نیاز دارد.
انسان می‌تواند به مدت پنج هفته بدون غذا و برای پنج روز بدون آب زنده بماند اما نمی‌تواند بدون هوا حتی پنج دقیقه به سر برد.

گسترش شهرها و افزایش منابع آلاینده ، هوای بیشتر شهرهای بزرگ و صنعتی را آلوده کرده و این آلودگی خطرهایی برای سلامت افراد ساکن در این مناطق به همراه داشته است.
در این کشور کهن نیز مدتی است آلودگی هوا گلوی شهرهای بزرگ و کوچک را می‌فشارد و هر لحظه نفس کشیدن را سخت‌تر و آزاردهنده‌تر می‌کند.

آلودگی هوا طبیعت زیبا را در خود فرو برده و امکان زندگی سالم را نه فقط از انسان‌ها بلکه از تمام جانداران گرفته است.
سه نفر از هر پنج نفر، با آسیب‌های ریوی ناشی از هوای آلوده روبرو است و بیشتر مردم نمی‌دانند «مه دود» بجز انسان به سایر جانداران نیز آسیب می‌رساند.
مه دود، مسئول وارد شدن خسارت های زیاد به درختان کاج و نابودی محصول‌های کشاورزی در بسیاری از منطقه‌های حاصلخیز است.

 بحران آلودگی هوا در تهران
در سال‌های گذشته، میزان آلودگی هوای تهران به‌ویژه در پاییز و زمستان همواره خبرساز بوده است. ماه پیش شدت آلودگی هوا در پایتخت ایران به اندازه‌ای رسید که مدرسه‌ها تعطیل شد و اورژانس نیز به آماده باش درآمد.

حتی رئیس شورای شهر تهران اعلام کرد آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی در این شهر، «بشدت بالا رفته است».
مساله تا آنجا بالا گرفت که ۱۰۷ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تذکری به رئیس جمهوری اقدام برای نجات جان مردم در برابر آلودگی هوا را خواستار شدند.

نهم دی ماه نیز رئیس جمهوری تصمیم های کوتاه مدت و میان مدت هیات دولت در این زمینه را اعلام کرد: چاره اندیشی و توقف بلندمرتبه سازی، نظارت بر خودروهای آلاینده و کنترل برگه معاینه فنی، اعمال محدودیت تردد موتورسیکلت در روزهای ناسالم و اصلاح ساختار آنها، بهینه سازی مصرف انرژی در سامانه های گرمایشی خانه‌ها و سازمان‌های دولتی با افزایش مشارکت اجتماعی و تقویت وسایل حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس و مترو.

 اینترنت اشیا؛ فناوری نوین در خدمت محیط زیست
راهکارهایی زیادی برای کاهش آلودگی هوا و اثرهای مخرب آن پیشنهاد و گام‌هایی نیز برداشته شده است. با این همه، نباید از بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در این مسیر غافل شد.

گسترش «اینترنتِ اشیا» می‌تواند یکی از کارآمدترین اقدام‌ها باشد زیرا اتصال کالاها و اشیا به اینترنت، بسیاری از ترددها را در سطح شهرها کاهش می‌دهد و این امر سبب کاهش آلایندگی هوا می‌شود.

اینترنت اشیا (Internet of Things یا به اختصار IOT) به طور کلی اشاره دارد به بسیاری از اشیا و وسایل محیط پیرامون ما که به شبکه اینترنت متصل شده‌اند و می‌توان با نرم‌افزارهای کاربردی موجود در تلفن‌های هوشمند و تبلت (اپلیکیشن‌ها) آنها را مدیریت کرد.

عبارت اینترنت اشیا، برای نخستین بار در سال ۱۹۹۹ از سوی «کوین اشتون» استفاده شد و جهانی را توصیف کرد که در آن همه وسایل حتی اشیای بی‌جان، برای خود هویت دیجیتال داشته باشند و به رایانه‌ها اجازه دهند آنها را سازماندهی و مدیریت کنند.

اینترنت اکنون وسیله ارتباطی مردم به یکدیگر است اما با اینترنت اشیا، هر موجودی (انسان، حیوان یا اشیا) به هم متصل و قابلیت فرستادن داده از طریق شبکه‌های ارتباطی مانند اینترنت یا اینترانت فراهم می‌شود.

بستر اینترنت اشیا بر امواج رادیویی بی سیم قرار دارد و به دستگاه‌های مختلف این امکان را می‌دهد که از طریق اینترنت به برقراری ارتباط با یکدیگر بپردازند.
با اجرای این شیوه محیط پیرامون بشر به چیزی شبیه آنچه در فیلم ها و داستان‌های تخیلی ترسیم شده است، نزدیک می‌شود. برای نمونه یک جارو برقی در یک زمان مشخص فعال می‌شود، و پس از نظافت محل تعیین شده، خاموش می‌شود.

بر پایه گزارش شماره ۲۲۴ آذر و دی ماه ۱۳۹۴ نشریه تخصصی «گزارش کامپیوتر»، موسسه شرکت پژوهشی و مشاوره آمریکایی «گارتنر» درباره آخرین پیش‌بینی‌های بازار اعلام کرد: اینترنت اشیا با گسترش بیشتری روبرو می‌شود.

بر پایه این گزارش، اینترنت اشیا در سال ۲۰۱۶ میلادی با نرخ پنج میلیون و ۵۰۰ هزار شیء در هر روز رشد می‌کند و تا پایان این سال نزدیک به ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دستگاه به اینترنت متصل می‌شوند که نسبت به سال ۲۰۱۵، ۳۰ درصد بیشتر خواهد بود.

شمار دستگاه‌های متصل به اینترنت در پایان سال ۲۰۱۵ میلادی (دهم دی ماه ۱۳۹۴)، چهار میلیارد و ۹۰۰ میلیون دستگاه برآورد شد و پیش بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۰ میلادی به ۲۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دستگاه برسد.

خدمات اینترنت اشیا با ۲۲ درصد رشد در سال ۲۰۱۶ به ۲۳۵ میلیارد دلار می رسد و خودروها و لوازم خانگی بیشترین اشیای متصل به اینترنت خواهند بود.

 اینترنت اشیا در ایران
«محمود واعظی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اینترنت اشیا را مفهومی نوین در دنیای فناوری و ارتباطات می‌داند.
وی دی ماه امسال در پست اینستاگرام خود گفت: فرایند فرستادن داده‌ها در فناوری اینترنت اشیا بدین ترتیب است که به سوژه مورد نظر یک شناسه یکتا و یک پروتکل اینترنتی تعلق می‌گیرد که داده‌های لازم را برای پایگاه داده مرتبط می‌فرستد. این داده‌ها با ابزارهای مختلف مانند گوشی‌های همراه، انواع رایانه‌ها و تبلت‌ها قابل دیدن است.

واعظی افزود: بر پایه روند پیشرفت اینترنت و ابزارهای آن، فراگیر شدن اینترنت اشیا امری اجتناب ناپذیر است و بزودی کشورهای دنیا برای عقب نماندن از شتاب توسعه جهانی و رفع نیازهای مرتبط با این بخش و ایجاد زمینه های رفاه و آسایش به این فناوری روی می‌آورند.

در همین زمینه «فرهادی پولادی» مسئول آزمایشگاه اینترنت اشیای دانشکده علمی، کاربردی پست و مخابرات، بحث اینترنت اشیا در ایران را موضوعی تازه دانست و گفت: هنوز نمی‌توان گفت چه میزان شیء در کشور به اینترنت متصل شده است.

وی افزود: اینترنت اشیا در صنعت، کشاورزی، شهرسازی، بهداشت، خودروسازی و لوازم خانگی کاربرد دارد. با این فناوری می توان ارتباط هر شیء موجود در این بخش‌ها را با یکدیگر و کاربر اصلی برقرار کرد و همچنین به افراد اجازه داده می‌شود از راه دور برای کنترل هر وسیله متصل به اینترنت، اقدام کنند.

 کاربرد اینترنت اشیا برای کاهش آلودگی هوا
استفاده از فناوری‌های نوین نقش مهمی در کاهش ترددهای درون شهری و در نتیجه افت میزان آلودگی های ناشی از مصرف سوخت خواهد داشت.
پولادی در این باره گفت: بسیاری از ترددها برای جابجا کردن کالا یا خرید است.

هنگامی که این کالاها دارای کد شناسایی بوده و به اینترنت متصل باشند می‌توان از طریق فرستادن کد، آن را جابجا یا خریداری کرد؛ بدون آنکه به تردد در سطح شهرها نیازی باشد.

می‌توان بسیاری از کارهای روزمره زندگی را با همگانی شدن اینترنت اشیا انجام داد و برای انجام کوچک ترین امور، از منزل یا محل کار بیرون نرفت. این روند به کاهش آلودگی هوا به سبب ترددهای روزمره کمک می‌کند.

مسئول آزمایشگاه اینترنت اشیای دانشکده علمی، کاربردی پست و مخابرات گفت: اکنون افراد بسیاری با استفاده از خودروها نامه‌های اداری، بسته‌های پستی و حکم‌ها را جابجا می کنند و اگر همه اینها را فقط یک یا چند مامور پست انجام دهد، حجم زیادی از ترافیک و آلودگی هوا کاهش می‌یابد.

 فرجام سخن
چندی پیش مرکز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرد سالیانه سه میلیون نفر درجهان در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این میزان بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است.

پیش از این نیز یکی از مسئولان، شمار مرگ و میر شهروندان تهرانی بر اثر آلودگی هوا را با کشته شدگان جنگ تحمیلی مقایسه کرده و گفته بود تلفات آلودگی هوای تهران در هشت سال گذشته بیشتر از آمار شهیدان دوران هشت ساله دفاع مقدس است.

فقط برای نمونه اعلام شد در مهر و آبان سال ۱۳۹۰ هر روز ۳۱۰ شهروند تهرانی مرگ ناگهانی ناشی از آلودگی هوا داشته‌اند.
این امر ضرورت اتخاذ تمهیدهای فوری برای حل مشکل آلودگی هوا در کلان‌شهرها را دوچندان می‌کند که در این میان، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا را نباید فراموش کرد.

 

منبع : ایتنا